نیوزتل: آیا تا حالا به این مساله فکر کرده اید شکلات که یکی از خوراکی های معروف جهان شمرده می شود چگونه به وجود آمده است و نخستین کاکائو در کدام کشور پیدا شده است؟ سایت خبری لایو ساینس نگاهی به تاریخچه پیدایش شکلات کرده است و اظهار کرده نخستین شواهد از کاکائو در کشور اکوادور پیدا شده است.
به گزارش نیوزتل به نقل از ایسنا، مصرف شکلات چه چند تخته از آنرا بخوریم، چه یک نوشیدنی به دست آمده از آن مانند شکلات داغ را بنوشیم، لذت بخش است اما آیا می دانید مخترع اصلی شکلات چه کسی بوده است؟
اگرچه شکلات هم اکنون به عنوان آب نبات(candy) شناخته شده است، اما باید گفت منشا پیدایش شکلات بسیار قدیمی تر از آنست که فکر می کنید. فردی که نحوه درست کردن شکلات را کشف کرده است در زمان گم شده است، اما احتمالاً آن شخص، فردی بوده که هزاران سال پیش در آمریکای جنوبی می زیسته است.
طبق یک مطالعه که در سال ۲۰۱۸ در مجله “Nature Ecology & Evolution” انتشار یافت، نخستین شواهد جهت استفاده از کاکائو(دانه تخمیر شده و خشک شده میوه ای که در درخت کاکائو(Theobroma) در آمریکای جنوبی رشد می کند) به حدود ۵۳۰۰ سال پیش و محوطه باستانی سانتا آنا-لا فلوریدا در جنوب شرقی اکوادور که به فرهنگ مایو چینچیپ (Mayo-Chinchipe) نسبت داده می شود، برمی گردد. اما به احتمال زیاد این گیاه مدت ها قبل توسط مردم سرتاسر آمریکای جنوبی استفاده می شده است، برای اینکه این درخت تا ۵۳۰۰ سال پیش خارج از زیستگاه اصلی خود رشده می کرده است. با این وجود، بومیان آمریکای جنوبی چندان از این شیرینی خود لذت نمی بردند برای اینکه شکلاتی که آنها درست می کردند با شکلاتی که بیشتر مردم امروز از مصرف آن لذت می برند، بسیار متفاوت بود.

برای تهیه شکلات، این دانه های درشت(که در تصویر بالا مشاهده می کنید و اغلب “لوبیا”(beans) نامیده می شوند) از غلاف های میوه درخت کاکائو جدا شده و در پالپ میوه سفید که آنها را احاطه کرده است، تخمیر می شوند. سپس آنها را خشک و تمیز و سپس برشته می کنند، بعد از آن پوست دانه آن برای تولید مغز دانه کاکائو جدا می شود. سپس مغزها آسیاب می شوند و کاکائو اغلب به شکل مایع که به عنوان “لیکور شکلاتی”(Chocolate liquor) شناخته می شود، تبدیل می شود و این مایع می تواند با مواد دیگر مخلوط شود تا شکلات تجاری درست شود. لیکور شکلات را نیز می توان برای ساختن پودر کاکائو و کره کاکائو تحت عملیات فشرده سازی قرار داد.
یک نوشیدنی سنتی کاکائو با اضافه کردن مغز کاکائو آسیاب شده با آب تهیه می شد و بطور معمول تلخ بود. گمان می رود قندهای موجود در این پالپ میوه ای نیز می توانند به یک نوشیدنی الکلی تخمیر شوند. برمبنای مطالعه ای در سال ۲۰۱۳ در مجله Nutrients انتشار یافت، ترکیب کف آلود حاصل هم دارو و هم یک ماده تقویت کننده جنسی در نظر گرفته می شد و نخبگان جوامع باستانی آنرا بسیار باارزش می دانستند.
طبق یک مقاله پژوهشگران دانشگاه بوستون، اولمک ها که در حدود ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد در جنوب مکزیک فعلی زندگی می کردند، کاکائو را هدیه ای از جانب خدایان خود می دانستند. تمدن اولمک(Olmec) قدیمی ترین تمدن در آمریکای مرکزی و اولین تمدن در مکزیک محسوب می شود. اولمک ها در مناطق پست گرمسیری جنوب مکزیک، محل ایالت های امروزی وراکروز و تاباسکو زندگی می کردند.

“کامرون مک نیل”(Cameron McNeil) عتیقه شناس و استاد انسان شناسی در کالج لیمن در دانشگاه شهری نیویورک که طعم کاکائو را در سراسر آمریکای مرکزی و جنوبی چشیده است، اظهار داشت: کاکائو تا زمان ورود فاتحان اسپانیایی در اوایل قرن شانزدهم بعد از میلاد، تقریباً در سراسر آمریکای مرکزی و جنوبی کشت می شد و الان در مناطق گرمسیری در سراسر جهان کشت می شود. اما بنظر می رسد منشا اصلی آن حوضه آمازون باشد. مردم حدود ۱۴۵۰۰ سال پیش به نوک جنوبی آمریکای جنوبی رسیده بودند اما دقیقا معین نیست که نخستین مردم چه زمانی وارد آمازون شدند.
حوضه آبریز آمازون پهنه ای به مساحت تقریبی ۷٬۵۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع یا حدود ۴۰ درصد قاره آمریکای جنوبی را می پوشاند. این حوضه در کشورهای بولیوی، برزیل، کلمبیا، اکوادور، گویان، پرو، سورینام و ونزوئلا قرار دارد.
مک نیل اظهار داشت: نخستین نوشیدنی های کاکائویی مانند شکلات داغ امروزی ممکنست تقریباً داغ نبوده باشند و به صورتی ولرم یا نیمه گرم بوده اند.

او در گفتگو با لایو ساینس اضافه کرد: من در سراسر آمریکای مرکزی سفر کردم و از نوشیدنی های سنتی کاکائو نمونه برداری کرده ام و می توانم بگویم که آنها گرم هستند، اما داغ نیستند. در چندین دستور غذای آمریکای مرکزی برای نوشیدنی های کاکائویی نیز از فلفل برای تند کردن آنها استفاده می نمایند اما معین نیست چه کسی فلفل را در دستور العمل های این نوشیدنی های قدیمی وارد کرده است.
یکی از دلیلهای محبوبیت کاکائو این است که حاوی کافئین است و کافئین هم محرکی است که در قهوه نیز یافت می شود. مک نیل اظهار داشت: برای آمریکایی های باستانی، این تحریک (stimulation) حاصل از کاکائو احتمالاً ظریف اما نیروبخش بود و در صورتیکه محرک های دیگری در آمریکای جنوبی موجود بود، کاکائو تنها محرک در آمریکای شمالی بود، بنا بر این است که مورد استقبال قرار گرفت و به منبعی از ثروت در آنجا تبدیل شد.
از قرن شانزدهم، شکلات از این کشورها به عنوان نوشیدنی به اروپا معرفی گردید و خیلی زود به نمادی از تجمل تبدیل شد. چیزی که حالا بیشتر ما به عنوان شکلات می شناسیم (شکلات تخته ای) در سال ۱۸۴۷ توسط شرکت بریتانیایی “J. S. Fry & Sons” اختراع شد.
در سال ۱۷۹۵، “جوزف استورز فرای”(Joseph Storrs Fry) روشی را برای سنگ زنی دانه های کاکائو با موتور بخار ثبت نمود. پسران او بعدا پودر کاکائو، کره کاکائو و شکر را با هم ترکیب کردند تا یک شکلات تخته ای جامد درست کنند که این شکلات بعدا در اروپا رایج شد. این شرکت در نهایت چندین محصول شکلاتی(از جمله نخستین تخم مرغ شکلاتی عید پاک در سال ۱۸۷۳) را فروخت و شرکت های رقیب مانند Cadbury و Rowntree’s به گسترش این محصول در سراسر امپراتوری بریتانیا و فراتر از آن کمک کردند.
سوئیسی ها خصوصاً با شکلات جدید مورد توجه قرار گرفتند و در دهه ۱۸۷۰ شرکت سوئیسی نستله(Nestlé) از شیرخشک برای تولید نخستین شکلات تخته ای شیری استفاده نمود. این شکلات های تخته ای شیری در ایالات متحده در سال ۱۹۰۰ توسط Milton Hershey که پیش از آن کارامل می فروخت، به فروش رسید و این شکلات های تخته ای شیری در دهه ۱۹۲۰ و زمانی که استفاده از تنقلات به سبب ممنوعیت استفاده از الکل رونق گرفت، در ایالات متحده محبوب شدند. دفعه بعد که شکلات می خورید، به طعم تلخ و کافئین دار آن که نخبگان بومی آمریکایی هزاران سال قبل از مصرف آن لذت می بردند، فکر کنید.