نیوزتل: معاونت سنجش از دور سازمان فضایی ایران، نقش فناوری فضایی و کاربرد سیستم های موقعیت یابی ماهواره ای و تصویربرداری را در نبرد با ویروس کرونا در کشور چین مورد بررسی قرار داد.
به گزارش نیوزتل به نقل از مهر، در صورتیکه شیوع بیماری کرونا به تدریج تبدیل به یک نگرانی جهانی شده است، هیچ کشوری به تنهایی نمی تواند به اندازه کافی از سلامت شهروندان خود محافظت کند. براین اساس به اشتراک گذاشتن تجربه کنترل بیماری کشورها و تقویت همکاری بین المللی در استفاده از فناوریهای فضایی، می تواند یکی از راههای تسریع پروسه پیش گیری از شیوع این بیماری باشد. بررسی ها نشان میدهد که تکنولوژی های جدید فضایی برای مبارزه با بیماری های مسری گسترده بوسیله افزایش تعامل بیماران، بهبود کارایی ضدعفونی کردن، نظارت بر زیرساخت های بهداشت و درمان، تمرین بهداشت و کاهش فشار در مقابل این بیماری می تواند کاربردی باشد. در طول نبرد مقابل ویروس کووید ۱۹، فناوری ماهواره ای و سیستم های مبتنی بر فضا و ارائه خدمات فضایی همچون نقشه برداری و سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، سنجش ازراه دور، کنترل ازراه دور، تصویربرداری، قرنطینه، درمان و همین طور ساخت بیمارستان و عملیات پاکسازی گسترده در سراسر جهان، آموزش آنلاین ملی، حمل و نقل ضروری برای کالاهای ضروری بین استانها و بسیج عظیم کارمندان بهداشتی از سراسر کشور، نقش حیاتی در هماهنگ کردن همه بخشهای جامعه و کنترل گسترش بیماریهای عفونی در کشور چین ایفا کردند. معاونت سنجش از دور سازمان فضایی ایران نقش این فناوری ها را در نبرد با ویروس کرونا در کشور چین مورد بررسی قرار داده است. فناوری موقعیت یابی و پیمایش مبتنی بر ماهواره در پروسه کنترل COVID-۱۹، کشور چین از سیستم ماهواره ای ناوبری BeiDou (BDS) بومی خود برای کمک به کنترل بیماری استفاده نمود. از ردیابی موقعیت دقیق بیماران گرفته تا نظارت بر حمل و نقل محموله و همین طور تعیین سیستم های ناوبری مبتنی بر GNSS برای ضدعفونی مناطق آلوده در مقیاس بزرگ. در سال ۲۰۰۰ کشور چین آغاز به ارسال سیستم ناوبری داخلی BeiDou-۱ کرد و سیستم ناوبری ماهواره ای منطقه BeiDou-۲ را جهت استفاده تجاری در سال ۲۰۱۲ به پایان رساند. هم اکنون، چین با موفقیت ۲۸ ماهواره ناوبری جهانی BeiDou-Phase III را به مدار ارسال کرده است. بنظر می رسد منظومه جدید ماهواره ای آن در نیمه اول سال ۲۰۲۰ عملیاتی شود. تعیین موقعیت بیمار در شهر ووهان این امر بمنظور حصول اطمینان از درمان موثر همه بیماران، کاهش ریسک مبتلاشدن به عفونت بین بیماران و پرسنل درگیر و خصوصاً برای یافتن تمامی بیمارانی که به سبب نارسایی تنفسی حاد در بیمارستان بستری هستند انجام پذیرفت. طراحی یک برنامه پیام رسان با بیشترین تعداد کاربران در چین فرصتی برای افزایش گسترده دسترسی بیماران را فراهم نمود. در عین حال، مدیران جامعه و پرسنل پزشکی مسئول جامعه بیمار، وضعیت سلامت جسمانی او را بررسی خواهند کرد. در صورت نیاز به درمان بیمار در بیمارستان، جامعه داوطلبان را برای انتقال بیمار به بیمارستان تعیین شده برای بیماریهای عفونی ترتیب خواهد داد. همین طور به همسایه ها تذکر می دهد که از آدرس فرد آلوده دوری و منبع آلودگی را پاکسازی کنند. هواپیمای بدون سرنشین برای ضد عفونی در مقیاس بزرگ برای جلوگیری از غلظت های بالای ویروس و ذرات باکتریایی در هوا، دولتهای محلی، تولیدکنندگان پیشتاز هواپیماهای بدون سرنشین چینی را بمنظور پشتیبانی از استانهای مختلف کشور به کار گرفتند. با اجرای سیستم ناوبری دقیق و موقعیت یابی دقیق BeiDou و هواپیمای بدون سرنشین، ضد عفونی و پاکسازی نواحی پرخطر و آلوده می تواند به صورت اتوماتیک و با دقت سطح سانتی متر عمل کند. اغلب هواپیماهای بدون سرنشین، قبل از این که برای پیش گیری از شیوع بیماری به کار برده شوند، در کشاورزی خدمت می کردند. با تغییر مهمات از آفت کش ها به مایع ضد عفونی، جنگجویان کوچک هوایی به سرعت میدان نبرد خودرا از زمین های کشاورزی به بلوک های شهری پرجمعیت یا خانه های روستایی با سیستم بهداشتی ضعیف تر و شرایط نامناسب بهداشتی، تغییر می دهند. هواپیمای بدون سرنشین با ظرفیت حمل ۱۰ لیتر مایع در هر بار پرواز، توانایی اسپری کردن منطقه ای با مساحت ۵۰۰۰ متر مربع را در مدت زمان ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دارد که می تواند ۵۰ برابر سریعتر از روش های سنتی باشد، همین طور خطر مواجهه کارگران با مواد شیمیایی و ویروس کرونا را می کاهد. برنامه مدیریت پیش گیری از همه گیری برای کارکنان از آنجائیکه ویروس کرونا به سرعت در سراسر کشور چین توسعه می یابد، بستر مدیریت پیش گیری از همه گیری HaiGe که یک پلت فرم پیچیده برای نظارت بر سلامت است، چاره ای برای کاهش ترس کارکنان در حین رفت و آمد به محل کار ارائه می دهد. با پشتیبانی سیستم BeiDou و با کمک سیستم جدید «دلفین» که اخیرا ایجاد شده، بسترهای نرم افزاری مکان یابی داخلی برای ثبت تاریخچه مکان یابی بیماران عفونی ارائه شده است. با اتصال پایگاه داده افراد آلوده و اطلاعات منطقه ای و جمع آوری اخبار انتشار یافته توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماریها، این پلت فرم قادر به نمایش نقشه به روز بیماریهای عفونی و تشخیص نقاط بحرانی بیماری با استفاده از الگوریتم ردیابی مسیر است. بعد از مقایسه محل منبع آلودگی با مسیرهای متداول رفت و آمد روزانه کارکنان و تجزیه و تحلیل تراکم افراد و وسایل نقلیه در دوره های زمانی مختلف، سیستم می تواند بطور خودکار مسیر سفر را برای کاربران جهت جلوگیری از مناطق واگیردار بررسی کند. این پلتفرم، پیوسته اخبار و سفارش های مربوط به همه گیری را به شیوهای بموقع و دقیق به کارمندان، شرکتها و دولت محلی می رساند. در صورت بروز شرایط اضطراری، سیستم آگهی اضطراری، پیام آگهی دهنده به تلفن های همراه کاربر را صادر خواهدنمود. سیستم کنترل شبکه مبتنی بر GNSS و رباتهای تحویل بمنظور حصول اطمینان از تامین تجهیزات پزشکی کافی و ملزومات روزانه، بطور مداوم تجهیزات پزشکی و واحدهای پیش ساخته برای تسهیلات، ماسک ها، محصولات کشاورزی و میوه و سبزیجات از سایر استانها در سراسر کشور به محل بحران اعزام شد. از آنجائیکه شرایط بزرگراه میان استانها به سرعت به سبب کنترل ترافیک روزانه تغییر می کند، رانندگان دیگر استانها گاهی مجبور به برخورد با مسیرهای انحرافی غیرضروری و ازدحام ترافیکی شدید می شوند که موجب از دست رفتن کالاهای فاسد شدنی و توزیع نامتعادل اقلام ضروری می شود. سیستم شبکه سازی مبتنی بر GNSS راهی مناسب برای دسترسی به اطلاعات در جاده هم برای تنظیم کنندگان و هم رانندگان است. با توجه به این که تکنولوژی ماهواره ای در مکانهای دور افتاده کار می کند و امکان برقراری ارتباط بلادرنگ با رانندگان دوردست را فراهم می آورد، اداره مدیریت حمل و نقل کشور چین مجهز به تجهیزات موقعیت یابی ماهواره ای موبایل با دسترسی به سیستم کنترل شبکه ملی است. با انجام این کار، مرکز فرماندهی حمل و نقل می تواند وضعیت عملیاتی وسایل نقلیه در بزرگراه ها را تحت نظر داشته و توزیع منطقی و مدیریت خودرو های تحت نظارت را اجرا نماید و تخصیص بهینه کالاهای عمومی را انجام دهد. بعد از رسیدن کالا، تکنولوژی GNSS به کارکرد ضروری خود ادامه خواهد داد، پایانه های مسافری مجهز به رباتهای مستقل داخلی برای توزیع اقلام دارویی، خواربار، غذا و داروها در بیمارستانهای تعیین شده و جوامع محلی در قرنطینه، در حالت آماده به کار قرار دارند. علاوه بر تسریع روند حمل و نقل، رباتهای تحویل بدون سرنشین به کاهش خطر عفونت های بالقوه ناشی از تماس شخصی غیر ضروری کمک می کنند و نیازهای ضروری پرسنل پزشکی خط مقدم و ساکنان محلی را برآورده می کنند. با پشتیبانی سیستم های خودکار شناسایی و سیستم ماهواره ای ناوبری ماهواره ای، رباتهای تحویل با ملزومات پزشکی و دستورهای خاصی که در بیمارستان یا جامعه محلی انجام می شود، بارگذاری می شوند. آنها می توانند به صورت خودکار مقصد را شناسایی کرده و مواردی را حذف نمایند. در این میان، داده های ماهواره ای کمک می نماید که ربات برای برداشت زباله و انتقال آن از منطقه قرنطینه، در راه درست و بدون برخورد حرکت نماید. در طول پروسه توزیع، تمام اطلاعات و داده های ربات با مرکز کنترل هماهنگ می شوند تا کارکنان بتوانند سوابق تحویل را ردیابی و کنترل کنند. ماهواره سنجش از دور و رصد زمین فناوری سنجش از دور، علم شناسایی خاصیت های سطح زمین و برآورد خاصیت های بیوفیزیکی آنها با استفاده از تابش الکترومغناطیسی بعنوان وسیله ای برای نقشه برداری جغرافیایی پدیده های روز زمین همچون مخاطرات طبیعی چون زلزله و نظارت بر سیل و بررسی محیط زیست و منابع طبیعی ازراه دور است. علاوه بر این، فناوری سنجش از دور می تواند در عملیات پیش گیری از شیوع بیماری در این زمان برای مبارزه با کرونا مورد استفاده قرار گیرد. تصاویر مشاهده ماهواره ای نه فقط می توانند مقیاس و مکان منبع عفونت را شناسایی کنند، بلکه نقش حیاتی در بررسی چشم انداز بیمارستانهای موقت و ساخت زیرساخت بهداشتی ایفا می کنند. علاوه بر این، کاربرد سنجش از دور می تواند ساختار یک سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) را تسهیل کند که مجموعه ای از ابزارهای مبتنی بر کامپیوتر است که برای ثبت، ذخیره، دستکاری، مدیریت و تجسم همه انواع داده های جغرافیایی مورد نیاز برای نقشه برداری سلامت و امکان تجزیه و تحلیل جمعی داده های مکانی حاصل از ماهواره فراهم گشته است. فناوری سنجش از دور و ساخت بیمارستان موقتی برای کاهش فشار بیش از اندازه ظرفیت بیمارستان، دو بیمارستان موقتی با مساحتی حدود ۲۵۰۰۰ و ۳۰۰۰۰ متر مربع، در شهر Wuhan طراحی و هر کدام در ۱۰ روز کامل شدند. در طول پروسه ساخت، ماهواره GaoFen چینی که از منظومه ماهواره های مشاهدات زمینی مرئی با توان تفکیک مکانی بالا بوده و برای برنامه های غیر نظامی مشاهدات زمین طراحی شده است، سرعت قابل توجه ساخت بیمارستان ها را به خوبی نشان داده است. آزمایشگاه کلیدی دانشکده مهندسی اطلاعات در نقشه برداری و سنجش از دور، پروسه طراحی و پیاده سازی ساخت بیمارستان را با جمع آوری و تحلیل داده ها و تصاویر چند ماهواره کنترل کرد. این آزمایشگاه پیش از شروع پروژه، ماهواره «سنتینل» را جهت بررسی ارزیابی ریسک و اندازه گیری فرونشست زمین مورد استفاده قرار داد. با تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده در دو سال قبل بر طبق فناوری سری زمانی رادار دریچه مصنوعی SAR، این تیم نتیجه گرفت که این سایت هیچ نشانه ای از یک روند تغییر شکل سطح زمین یا تغییر شکل خطی را نشان نمی دهد و بدین سبب زمین دارای شرایط پایه مناسب برای پشتیبانی از ساختمان بیمارستان است. علاوه بر این، با استفاده از یک مجموعه داده جامع از تصاویر ماهواره ای با توان تفکیک بالا، در آزمایشگاه می توان بازتاب سطح آب ناشی از تصاویر ماهواره ای را بوسیله یک الگوریتم تصحیح اتمسفری به دست آورد تا نشان دهد که رسوب گذاری زیادی در نزدیکی ساختمانها وجود ندارد. ماهواره هوش مصنوعی برای نگاشت بهداشت مبتنی بر GIS سیستم اطلاعات جغرافیایی نقش مهمی در تسهیل مدیریت و پردازش داده های اپیدمیولوژیک و درک بهتر از شرایط سلامت عمومی با ترکیب تحلیل های مکانی، مدلسازی آماری و الگوریتم های پیچیده دارد. اخیرا، مرکز تحقیقات فناوری صنعت ماهواره در دانشگاه علوم و فناوری الکترونیکی چین، تهیه نقشه سلامت مبتنی بر GIS را با حمایت یک ماهواره هوش مصنوعی برای نظارت بر بیماری های عفونی توسعه داد. این ماهواره که به نام TFSTAR شناخته می شود در سال ۲۰۱۸ توسط دانشگاه و ADASpace افتتاح شد. در مقایسه با ماهواره های سنجش از دور سنتی، فناوری هوش مصنوعی قابلیت اطمینان بیشتری در تجزیه و تحلیل اطلاعات و تفکیک پذیری بالاتر، انجام فیلتر کردن خودکار و توابع پردازش روی تصاویر گرفته شده برای مشخص کردن این که چه نوع داده باید به زمین ارسال شود، فراهم می آورد. با ترکیب اطلاعات هوشمند، پردازش و فناوری های توزیع، سیستم Geocoding و نقشه برداری بیماری کرونا، کاربران نه فقط می توانند توزیع جغرافیایی و خط سیر موارد تایید شده را مشاهده کنند، بلکه قادر به اندازه گیری فاصله بین خودشان و مناطق تحت هجوم شدید ویروس روی نقشه در سطح اجرایی هستند. ارتباطات ماهواره ای ارتباطات ماهواره ای ارتباطات وسیعی در سراسر جهان بوسیله برنامه های متنوع، همچون تلفن های همراه، رادیو، تلویزیون و… را ارائه می دهد که می تواند در شرایط اضطراری عمومی مورد استفاده قرار گیرد. زمانی که شیوع بیماری همه گیر به شکل گسترده رخ می دهد، متخصصان پزشکی می توانند برنامه روتین خودرا بوسیله ویدیو به صورت آنلاین برای افرادی که در مناطق قرنطینه ساکن هستند، عرضه کنند. علاوه بر این، استفاده از ماهواره های ارتباطی می تواند زندگی روزمره مردم را تسهیل کرده و بر موانع جغرافیایی غلبه کند. زمانی که اقدامات موقت مقابل بیماریهای عفونی مانند تعلیق مدرسه و محدودیت های سفر وجود دارد. با اتصال چندین کاربر در مکان های فیزیکی مختلف بوسیله اینترنت، رادیو، پخش تلویزیونی و پیغام های متنی، مردم می توانند ماموریت های دور دست را از خانه به انتها برسانند. پزشکی از راه دور پزشکی ازراه دور شامل استفاده از تکنولوژی مخابرات دوطرفه، نرم افزار چند رسانه ای و شبکه های کامپیوتری است که در آن متخصصان مراقبتهای بهداشتی و بیماران به صورت فیزیکی در همان مکان حاضر نیستند. جمع آوری، ارسال، پردازش و ذخیره اطلاعات پزشکی بوسیله اتصالات ویدیویی و صوتی، به متخصصان بالینی اجازه ارزیابی، تشخیص، درمان و پیگیری بیماران را می دهد. علاوه بر این، این فناوری اغلب تیم های تخصصی را با چندین بیمارستان محلی مرتبط می کند که فاقد کارکنان و تجربه کافی هستند. بعنوان مثال، شرکتهای تابعه وزارت علوم و صنعت، خدمات پزشکی ازراه دور را به بیمارستانها در شهرهای Wuhan و Shantou بوسیله سیستم های ارتباطی ماهواره ای ارائه می دهند که از آنتن ماهواره، مدولاتور، دستگاه های ضبط صدا و ویدیو، پروتکل اینترنت و عوامل دیگری تشکیل شده است. پس از جمع آوری ویدیو و تصاویر بیماران از بیمارستانهای مختلف در شهرهای مختلف، میانجی ماهواره داده های به دست آمده را به پلت فرم ماهواره ارتباطی انتقال می دهد و سپس به مرکز کنترل پزشکی باز می گردد. با انجام این کار، متخصصان می توانند ازراه دور افراد مبتلا را تشخیص داده و امکان مشاوره و آموزش برای کارکنان پزشکی محلی را فراهم آورند. آموزش آنلاین در مواجهه با اپیدمی کرونا، ترم بهاری تمامی دانش آموزان در مقطع ابتدایی و دبیرستان در چین به تعویق افتاده است. در واکنش به این مسئله، وزارت آموزش، مدارس و آموزگاران را تشویق به ارائه دوره های آنلاین برای دانش آموزان در سطح ملی می کند. در رابطه با دانش آموزان در مناطق روستایی محروم که دسترسی به اینترنت پایدار ندارند، شبکه آموزش چین برنامه های آموزشی مناسب با مقاطع مختلف را تولید و ارائه کرده است. این برنامه ها بوسیله ماهواره ChinaSat -۹ پخش می شوند و هدف آن پوشش دادن سیگنال های تلویزیونی در همه مناطق روستایی است. با ترویج برنامه های ماهواره به خانه (DTH) به خانواده های روستایی در چین، ۱۴۰ میلیون کاربر روستا قادر به دریافت بیش از ۴۸ برنامه تلویزیونی هستند که شامل اخبار، دانش کشاورزی و برنامه های سرگرمی نیز می شود. با کمک تکنولوژی ارتباطات ماهواره ای، دانش آموزانی که دسترسی به اینترنت پهن باند ندارند، لازم نیست نگران باشند. روشن است که کاربردهای گوناگون سیستم های موقعیت یابی، سیستم های سنجش از دور و سیستم های ارتباطی ماهواره ای، ابزاری قدرتمند برای کمک به عملیات کنترل بیماری در طول شیوع بیماری در چین هستند. شکی نیست که فناوری فضایی، ظرفیت، پتانسیل و شجاعت ما را برای مبارزه با چالشهای بهداشت عمومی جهانی بدون توجه به نژاد، ملیت، قومیت، مذهب یا جنسیت می افزاید.

منبع: نیوزتل