واکسن بالقوه کووید-۱۹ شرکت ˮفایزرˮ و ˮبیوان تکˮ در مقابله با بیماری همه گیر کووید-۱۹ موثر است، اما دارای مشکلاتی هم هست و تا تزریق عمومی با چالش هایی روبرو است.
به گزارش نیوزتل به نقل از ایسنا، همزمان که هیجان ناشی از اعلام موثر بودن واکسن بالقوه کووید-۱۹ ساخته شده توسط شرکتهای “فایزر”(Pfizer) و “بیوان تک”(BioNTech) کم کم می خوابد، بعضی از حقیقت های آزار دهنده آغاز به رخ نمایی کرده اند. این واکسن بالقوه باآنکه یک شاهکار خارق العاده در دنیای علم است، اما موانعی را بر سر راه خود که کمک به پایان دادن سخت ترین همه گیری جهانی معاصر است، می بیند.
ورای دریافت تأییدیه ها، پرسش هایی در مورد ساخت، تدارکات و حمل و نقل و کارآیی این واکسن وجود دارد. در حالیکه جهانیان چشم انتظار یک واکسن موثر در جلوگیری از مبتلا شدن به کووید-۱۹ هستند، اما امکان دارد تزریق این واکسن به میلیاردها نفر به سادگی آنچه برخی تصور می کنند، نباشد. با هم چند مانع را که واکسن بالقوه “فایزر” باید از پیش رو بردارد، بررسی می نماییم.
تصویب و تایید
به نظر می آید شرکت “فایزر” سخت ترین مانع فنی را پشت سر گذاشته است. این شرکت واکسنی تولید کرده است که به نظر می آید ۹۵ درصد در پیشگیری از مبتلا شدن به کووید-۱۹ موثر است. با این وجود، این تنها یک تجزیه و تحلیل موقت و یک بررسی اولیه است. در حالیکه بیشتر از ۴۰ هزار داوطلب در آزمایش بالینی فاز ۳ این واکسن شرکت داشته اند، اثربخشی گزارش شده بر مبنای بررسی تنها ۱۷۰ نفر است و همه کنجکاو هستیم که ببینیم آیا میزان کارایی وقتی داده های بیشتری فاش می شود، بالا می رود یا خیر.
ما همینطور نمی دانیم که این واکسن تا چه زمانی موثر باقی خواهد ماند و تا چه مدتی می تواند از مبتلا شدن به کووید-۱۹ جلوگیری کند. در حالیکه واکسن ها به صورت معمول مگر اینکه حداقل به مدت یک سال از افراد محافظت نکنند، تأیید نمی شوند، اما هم اکنون در شرایط عادی نیستیم.
“فایزر” از سازمان غذا و داروی آمریکا(FDA) مجوز استفاده اضطراری درخواست کرده است که باید طی چند هفته آینده صادر شود. از آنجائیکه این سازمان متذکر شده است که هر واکسنی با بیشتر از ۵۰ درصد اثربخشی را تأیید خواهد کرد، به نظر نمی رسد “فایزر” با مشکلی روبرو شود.
ساخت و تولید
استفاده از روش “آر ان ای پیام رسان”(mRNA) که توسط شرکت “فایزر” برای ساخت این واکسن استفاده شده، بسیار ناپایدار است و هنوز هیچ واکسن mRNA جهت استفاده در انسان تایید نشده است. ایجاد mRNA در بیورآکتورهای فولادی ضد زنگ طراحی شده به شکل مخصوص، احتیاج به شرایط استریل با دما و رطوبت دقیق دارد. این بی ثباتی یکی از علل ضرورت سرد نگه داشتن این واکسن در دمای بسیار پایین است.
همانطور که قابل تصور است، ساخت یک گروه کوچک از mRNAها جهت استفاده در یک آزمایش بالینی بسیار آسان تر از ساخت صدها میلیون دوز واکسن برای توزیع در جوامع است و شرکت “فایزر” حداقل در بخش توزیع از برخی کمک ها بهره مند شده است. در ماه مه، این شرکت با خرید ویال های ساخته شده از “شیشه والور”(Valor Glass) ساخته شده توسط شرکت “کورنینگ”(Corning) که به صورت خاص برای واکسن ها طراحی و ساخته شده است، موافقت نمود. “شیشه والور” یک دسته بندی کاملاً جدید از شیشه است که از آلودگی جلوگیری می کند و به خطوط تولید با حجم بالا اجازه می دهد تا بدون دردسر عملیاتی شوند.
“فایزر” در اوایل همه گیری در تعویض تجهیزات تولید و دریافت مواد اولیه بیشتر برای ساخت واکسن با تأخیر مواجه گردید. این شرکت حالا بر این مشکلات فائق آمده و خطوط تولید خویش را در ایالات متحده و اروپا به روز کرده است.
چالش بعدی، کیسه های سفارشی است که بیورآکتورهایی را که محل ساخت واکسن هستند، تراز می کند. این کیسه ها مانند خط کشی ها در آرام پزها عمل می کنند. آنها با به انتها رسیدن تولید هر دسته واکسن حذف می شوند و دیگر نیازی به استریل کردن بیورآکتورها پس از تولید هر دسته نیست. کمبود این کیسه ها که چندین هفته پابرجا بود، در ماه اکتبر با تزریق ​​۳۱ میلیون دلار به تولید کننده این کیسه ها رفع شد. باآنکه این بودجه لازم بود، اما این محدودیت همچنان باقی است.
پخش و توزیع
“فایزر” برای توزیع واکسن بالقوه خود ترجیح داده است که به جای اعتماد و تکیه به دولت، خودش دست به کار شود و آنرا توزیع کند که با عنایت به شرایط و نیازهای پیچیده آن، احتمالاً بهترین گزینه است. حالا تقریباً همه می دانند که واکسن “فایزر” باید در دمای حتی سردتر از آلاسکا یعنی منفی ۷۰ درجه سانتیگراد(منفی ۹۴ درجه فارنهایت) نگهداری شود.
“فایزر” برای حفظ دما در هنگام حمل و نقل واکسن، یک کیف فوق خنک ساخته و آنرا “جعبه پیتزا” نامیده است. به قول این شرکت، این کیف به آنها اجازه می دهد تا دما و مکان واکسن ها را در هر زمان دلخواه ردیابی کنند. این واکسن با استفاده از یخ خشک به مدت ۱۰ روز بعد از مهر و موم در کیف، در دمای مناسب نگهداری می شود. کیف ها تنها دو بار در روز و هر بار کمتر از سه دقیقه می توانند باز شوند. هر کیف بین ۱۰۰۰ تا ۵۰۰۰ دوز واکسن دارد و حمل و نقل آن امکان دارد چهار روز به طول انجامد. این بدان معناست که هر سایت تزریق واکسن باید پیش از بی ثبات شدن واکسن، حدود ۸۵۰ دوز از آنرا در هر روز تزریق کند.
لازم به ذکر است که برای افزایش این جدول زمانی می توان یخ خشک بیشتری اضافه کرد، اما کمبود یخ خشک هم وجود دارد.
ذخیره سازی و نگهداری
فریزرهای مورد نیاز برای نگهداری این واکسن در دمای منفی ۷۰ درجه سانتیگراد ارزان نیستند و به سادگی یافت نمی گردد. هزینه تهیه این فریزرها در حدود ۲۰ هزار دلار است و زمان انتظار فعلی برای ساخت آنها حدود شش هفته است.
در حالیکه حالا به خیلی از این فریزرها برای مدیریت توزیع و تزریق این واکسن ها احتیاج است، اما امکان دارد بیمارستان ها با دانستن اینکه امکان دارد هیچگاه باردیگر از این تجهیزات استفاده نکنند، نسبت به خرید آن اقدام نکنند. عدم اطمینان در مورد اینکه دولت فدرال چه میزان از این هزینه را پرداخت می کند، به موانع موجود بر سر راه توزیع و تحویل این واکسن افزوده است.
خوشبختانه شرکتهای “Walgreens” و “CVS” گفته اند که آماده و قادر به نگهداری واکسن “فایزر” در شرایط مناسب هستند.
به همین منوال امکان دارد موانع دیگر موجود بر سر راه این واکسن هم برداشته شود و خیال سرمایه گذاران را راحت کند.
تزریق
بعد از ساخت، آزمایش، تولید، حمل و ذخیره سازی و نگهداری واکسن، لازم است که واکسن تزریق شود.
واکسن “فایزر” در این حوزه هم چالش برانگیز است، چون که این واکسن باید در محل تزریق، با یک مایع استریل -معمولاً آب- مخلوط شود و ظرف مدت شش ساعت بعد از تهیه این محلول، تزریق شود. از آنجائیکه این واکسن در مواردی با دوزهای زیاد ارسال می شود، امکان دارد جوامع روستایی از جمعیت یا زیرساخت های لازم برخوردار نباشند تا بتوانند دوزهای این واکسن را که در حالیکه هنوز سرد هستند، تزریق کنند. به همین دلیل، امکان دارد لازم باشد ساکنان مناطق روستایی که خواستار تزریق واکسن هستند، به شهرهای اطراف سفر کنند.
به همین دلیل، حداقل در خانه های مراقبت طولانی و خانه های سالمندان که تقریباً یک سوم از مرگ ناشی از مبتلا شدن به کووید-۱۹ در آنها رخ داده است، برنامه وجود دارد. شرکت “CVS” اعلام نموده آماده است تا به محض تایید، تزریق این واکسن را برای افراد در معرض خطر آغاز کند.
“فایزر” در اوایل سالجاری موافقت نمود که ۱۰۰ میلیون دوز از واکسن خویش را با قابلیت سفارش ۵۰۰ میلیون دوز دیگر به ایالات متحده بفروشد. کارشناسان اطمینان دارند که چالش های لجستیکی و تدارکاتی رفع خواهد شد و کمبودهای فعلی هم برطرف خواهند شد. علم جهش بزرگی در ایجاد واکسن mRNA داشته است و مشکلات پیش آمده مشکلاتی هستند که قبلاً در مقیاس کوچکتر حل شده اند.
باآنکه بیشتر بحث های جهانی پیرامون چگونگی اطمینان از دسترسی کشورهای کمتر برخوردار و فقیر به واکسن است، اما ملاحظات دیگری هم وجود دارد. به استرالیا فکر کنید. در حالیکه این کشور دارای یک اقتصاد پیشرفته است، اما توانایی تولید واکسن mRNA در خاک خود و همینطور زنجیره ذخیره سازی و نگهداری آن در دمای سرد لازم را برای طولانی مدت ندارد و اگر این کشور بخواهد واکسن “فایزر” را به شهروندان خود عرضه کند، باید چاره ای بیاندیشد تا این واکسن را در کمتر از ۱۰ روز از آمریکا به خاک خود برساند و آنرا به مردم خود تزریق کند.

منبع: نیوزتل