به گزارش نیوزتل، معاون سازمان انرژی اتمی ایران اظهار داشت: پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در سال ۱۴۰۲ به دستاوردهای چشم گیر و خیره کننده ای دست یافته و در راه توسعه صنعت هسته ای ایران قدمهای اساسی برداشته است.

به گزارش نیوزتل به نقل از مهر، در سالهای گذشته پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای با تاکید بر توان و دانش پژوهشگران جوان داخلی، به تعهدات خود در زمینه پیشبرد اهداف کلان تحقیقات و پژوهش های هسته ای و نیز تحقیق و توسعه علوم و فنون نوین در کشور جامه عمل پوشانده و در راه ارتقای دانش و توانمندسازی نیروی انسانی شاغل در صنعت هسته ای و به ثمر رساندن پژوهشها و شتاب بخشیدن به تجاری سازی تحقیقات قدمهای اساسی برداشته است. پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در این سال ها با نیازسنجی و فعالیتهای مجدانه پژوهشی؛ توسعه کاربردهای صلح آمیز فناوری هسته ای در کشور و ایجاد موقعیت ها و اشاعه پژوهش در زمینه های مختلف را سرلوحه ماموریت های خود قرار داده است.
بررسی عملکرد این پژوهشگاه نشان داده است که متخصصان و دانشمندان شاغل در این مرکز مهم علمی در زمینه پژوهش، توسعه و تولید انواع رادیوداروهای تشخیصی و درمانی برای انواع بیماری ها به موفقیت های شایان توجهی دست یافته اند و علاوه بر تامین نیازهای داخلی توانسته اند بستر صادرات محصولات را نیز فراهم نمایند. همین طور اقدامات علمی و پژوهشی مهمی در ساخت شتابدهنده ها، تولید مواد اولیه سوخت هسته ای، ساخت و توسعه راکتورهای تحقیقاتی اتمی و کشاورزی هسته ای توسط پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای صورت گرفته است.
سید امیرحسین فقهی، رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای بمناسبت فرارسیدن نوروز ۱۴۰۳ ضمن تبریک شروع سال جدید هجری خورشیدی و آرزوی قبولی طاعات و عبادات هموطنان در ماه مبارک رمضان خاطرنشان کرد: عمده فعالیتهای پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در حوزه پژوهش است. دستاوردهای ما در سال ۱۴۰۲ در این بخش بسیار گسترده بوده به صورتی که در این زمان شاهد ۴۰ دستاورد شاخص بودیم که در نمایشگاه ها و رویدادهای برگزار شده در طول سال ارائه شد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای درباره ی عملکرد این معاونت اظهار داشت: عملکرد پژوهشگاه در سال ۱۴۰۲ را می توان در چند بخش دسته بندی کرد؛ در حوزه پژوهش محور عمده تلاشهای ما معطوف به شتاب بخشیدن به دریافت نتایج مؤثر از پژوهشها و توسعه همکاری ها با مراجع و مراکز پژوهشی و نیز رفع نیازهای پژوهشی صنعت بوده است.
وی تصریح کرد: حجم قراردادها یکی از شاخصهای نشان دهنده میزان مراجعه صنعت به پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای است که روند افزایشی قراردادهای در میان صنعت و پژوهشگاه نشان دهنده هدفمند شدن فعالیتهای پژوهشگاه در جهت توسعه همه جانبه سرفصل های مختلف صنعت هسته ای است.
مهم ترین دستاوردهای پژوهشی در سالی که گذشت
فقهی درباره ی مهم ترین دستاوردهای پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در سال ۱۴۰۲ توضیح داد: مهم ترین دستاوردهای پژوهشی که در سال ۱۴۰۲ به آن دست یافتیم شامل ساخت رادیوداروهای تشخیصی و درمانی برای انواع سرطان ها، تولید کیک زرد از اسیدفسفریک در مقیاس نیمه صنعتی در حوزه تامین مواد اولیه سوخت هسته ای، سامانه تصویربرداری یا پردازش داده ها، جدا سازی سزیم -۱۳۷ از محصولات شکافت، کشاورزی هسته ای و قارچ کش های زیستی است که قسمتی از این دستاوردها پارسال رونمایی گردید و به اطلاع ملت بزرگ ایران اسلامی رسید و قسمتی دیگر از آنها نیز در جشن گرامیداشت روز ملی فناوری هسته ای در سال ۱۴۰۳ رونمایی و بهره برداری خواهد شد.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای افزود: ما موفق شدیم از ایزوتوپ های دارای کاربرد پزشکی صنعتی موجود در نمونه های پرتودهی شده نیز استفاده نماییم و امسال به این کار ادامه می دهیم برای اینکه بشر در سالهای گذشته توانسته کاربردهای فراوانی برای این ایزوتوپ ها پیدا کند و از این عناصر بسیار باارزش به خوبی بهره ببرد.
فقهی افزود: افزایش همکاری با مراکز علمی و صنعتی در رابطه با صنایع هسته ای در داخل و نیز برقراری زمینه های ارتباط و همکاری علمی با مراکز آموزشی و پژوهشی در کشورهای دارای فناوری صلح آمیز هسته ای جزو برنامه هایی است که در سال ۱۴۰۳ دنبال خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: در حوزه اجرائی نیز دستاوردهای بسیار ارزشمندی داشته ایم به صورتی که پروانه چهار راکتور تحقیقاتی تحت مدیریت پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای بعد از مدت ها از مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور گرفتن شد که باید از تلاشهای صورت گرفته در این مرکز تشکر کنم برای اینکه این مساله منجر به اطمینان خاطر بهره برداران راکتورها خواهد شد.
وی اظهار داشت: تعمیرات اساسی راکتور تحقیقاتی شهید فخری زاده (راکتور تهران) بعد از سال ها انجام شد که خوشبختانه بدین ترتیب کیفیت کار بهره برداری از این راکتور افزایش شایان توجهی یافت. همین طور این آمادگی وجود دارد که بصورت پیوسته و در مدت زمان طولانی بتوانیم به شرکتها و مجموعه های صنعتی که به فناوری پرتودهی نیاز دارند، خدمات ارائه دهیم.
حضور موفق متخصصان ایرانی در رویدادهای علمی بین المللی
فقهی تصریح کرد: در سال ۱۴۰۲ توانستیم حضور موفقی در سومین کنگره بین المللی دانشمندان جوان روسیه داشته باشیم و متخصصان ایرانی در این کنگره بسیار موفق ظاهر شدند و توسط مقامات روسیه از این افراد تقدیر و تشکر شد. این رویداد بین المللی بازتاب رسانه ای گسترده ای داشت و نیز گزارش هایی از ایستادگی مردم ایران و پیشرفت صنعت هسته ای در شرایط تحریم های سنگین و همه جانبه منتشر گردید.
وی اضافه کرد: همین طور در سال ۱۴۰۲ همکاریهای پژوهشی را با مؤسسات علمی کشور روسیه در زمینه توسعه فناوری صلح آمیز هسته ای شروع کردیم که ما بعنوان متولی امر موظف هستیم تا تمامی زیرمجموعه های سازمان انرژی اتمی ایران را در حوزه های تحقیقاتی در این همکاری بین المللی حمایت کرده و نیازهای پژوهشی آنها را برطرف نماییم. در حوزه ساخت رادیوداروها نیز به توافقی دست یافتیم و امیدواریم در سال ۱۴۰۳ بتوانیم این توافق نامه ها را اجرائی نماییم و به دستاوردهای ارزشمندی نه بعنوان خریدار فناوری بلکه بعنوان یک شریک فعالیت تحقیقاتی در همکاری با دانشمندان و متخصصان کشور روسیه دست پیدا نماییم.
وی خاطرنشان کرد: همکاریهای علمی پژوهشگاه در سطوح مختلف برمبنای اهداف کلان صنعت هسته ای کشور با تلاش پژوهشگران در جریان است؛ عضویت در کنسرسیوم تحقیقات نوترون و راکتور تحقیقاتی PIK روسیه، تفاهم با دانشگاه تومسک روسیه به منظور ارتقای همکاریهای علمی و پژوهشی و ایجاد شرایط عضویت در کنسرسیوم بین المللی MBIR از دیگر دستاوردهای مهم ما در سال ۱۴۰۲ بوده است.
نقش مؤثر پژوهشگاه در توسعه راکتورهای تحقیقاتی کشور
معاون سازمان انرژی اتمی ایران درباره ی سایر فعالیتهای این معاونت توضیح داد: پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، مرکز بهره بردار راکتور ۱۰ مگاواتی اصفهان است و مسؤولیت راهبری اجرای پروژه و گرفتن مجوزها و نظارت بر حسن پیشرفت پروژه را برعهده دارد و ما این مساله را با جدیت دنبال می نماییم و در پژوهشگاه مدیریتی برای انجام این فعالیت ها، تأسیس کرده ایم.
وی خاطرنشان کرد: مشابه اصفهان کار دو مورد راکتور تحقیقاتی کوچک تر از جنس آموزشی در استان فارس را نیز شروع کرده ایم. همان گونه که می دانید در آینده عمده راکتورهای قدرت مقرر است در سواحل خلیج فارس ساخته شود، ازاین رو نیاز است تا استان معین برای پشتیبانی و خدمات رسانی و نیز تامین و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز وجود داشته باشد که استان فارس را برای این منظور برگزیده ایم و در دولت سیزدهم و با کمک استانداری فارس و دانشگاه شیراز ۱۰۰ هکتار زمین در جای مناسبی در اختیار پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای قرار گرفته و نسبت به راه اندازی زیرساخت های مورد نیاز برای راکتور تحقیقاتی و توسعه آن به سایر حوزه های اقدام شده است.
فقهی توضیح داد: برنامه ریزی برای ایجاد قطب علمی، آموزشی و مرکز تخصصی تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنعت هسته ای کشور در منطقه جنوب، در مجتمع تحقیقات انرژی و فناوری استان فارس با تاکید بر آموزش به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنعت هسته ای کشور و ایجاد اشتغال پایدار برای دانشجویان دانشگاه های این استان، خدمات پژوهشی به شرکتهای نوآور و دانش بنیان برای انجام تحقیقات و ایجاد بستر برای واحدهای رشد و نوآوری ایجاد می شود.
وی ابزار امیدواری کرد: امیدوارم در سال ۱۴۰۳ سایت هسته ای استان فارس شروعی قدرتمند داشته باشد و در آینده بتواند کمک های فراوانی را به صنعت هسته ای ارائه نماید.
اقدامات پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در حوزه آموزش
معاون سازمان انرژی اتمی ایران ضمن اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه آموزش اظهار نمود: در سال ۱۴۰۲ اقدامات خوبی در زمینه تقویت بخش آموزش پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای انجام شد که می توان به ایجاد «شبکه ملی تامین و آموزش نیروهای متخصص صنعت هسته ای ایران» به منظور اجرای ابلاغیه معاون محترم رییس جمهور و رییس سازمان و با هدف تامین، آموزش، تأیید صلاحیت و ارتقای دانش و مهارت نیروی انسانی مورد نیاز صنعت هسته ای کشور در مشاغل فنی و تخصصی اشاره نمود. پژوهشگاه خودرا موظف می داند که در زمینه اجرای موفق این ابلاغیه با کمک تمامی واحدهای سازمان انرژی اتمی ایران، قدمهای اساسی بردارد. در این راه با کمک سایر شرکتهای فعال در صنعت هسته ای موفق شدیم هسته اصلی راه اندازی این شبکه آموزش را شکل دهیم و مرکز بین المللی آموزش هسته ای نیز در این خصوص تشکیل شده است که بوسیله توافق های دوجانبه و یا با کمک آژانس بین المللی انرژی اتمی، ما قادر به آموزش متخصصان سایر کشورها خصوصاً کشورهای همسایه خواهیم بود.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای تصریح کرد: کارگروه های تخصصی و مشترک با وزارت خانه های علوم، تحقیقات و فناوری و نیز آموزش و پرورش را تشکیل دادیم و موجب شد تا در حوزه ترویج بتوانیم از مقطع دبستان تا دانشگاه فعالیتهای خودرا گسترش دهیم. این اقدام در تمامی کشورهای دارای فناوری هسته ای، صورت می گیرد و کار ارزشمندی به شمار می آید برای اینکه سبب آموزش بهترین ها برای کار در صنعت هسته ای می شود.
وی اضافه کرد: انجام امور در ارتباط با اعطای بورس تحصیلی به ۱۰۰ نفر از دانشجویان نخبه و استعدادهای برتر در آزمون سراسری کارشناسی سال ۱۴۰۲ و انجام اقدامات لازم برای اعطای بورس در ۹ رشته مختلف در آزمون کارشناسی ارشد سال ۱۴۰۳؛ انعقاد سه تفاهمنامه در ارتباط با بورس صنعت و مشاغل «شهید محمد علی رجایی» به منظور تامین و تربیت نیروی انسانی ماهر و کارآمد در مقاطع مختلف تحصیلی، بورس بنگاه های اقتصادی «شهید حسن طهرانی مقدم» با هدف استفاده از دانشجویان نخبه و برتر در رفع نیازهای فناورانه صنعت هسته ای و فرصت تحقیقاتی کوتاه مدت داخل یا خارج از کشور «بورس شهید سیدحسین علم الهدی» با هدف گسترش تعاملات بین المللی و استفاده از ظرفیت ها و زیرساخت های دانشگاه ها و مؤسسات برتر خارجی برای تحقق اهداف سند استراتژیک صنعت هسته ای در افق ۱۴۲۰ با سازمان امور دانشجویان وزارت علوم تحقیقات و فناوری و پشتیبانی از رساله های دانشجویی در مقاطع مختلف از سایر اقدامات صورت گرفته و برنامه ریزی شده در این حوزه می باشد.
فقهی در ادامه ضمن اشاره به سایر اقدامات انجام و برنامه ریزی شده در حوزه آموزش پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای اظهار داشت: برگزاری بیش از ۱۷ هزار نفر- ساعت آموزش تخصصی در سال ۱۴۰۲ در قالب مدرسه فصلی، کارگاه، دوره آموزش تخصصی و فلوشیپ که بیش از یک سوم آن با همکاری دانشگاه ها و واحدهای مختلف صنعت هسته ای بوده است؛ برگزاری فلوشیپ بین المللی یک ماهه در حوزه رادیوداروها با همکاری آژانس بین المللی انرژی اتمی برای کارشناسان کشور سوریه؛ برگزاری دومین دوره جشنواره «من فناوری هسته ای هستم» در سطح کشور؛ انعقاد تفاهمنامه همکاری با وزارت آموزش و پرورش در تیر ۱۴۰۲ و تشکیل کارگروه مشترک با وزارت آموزش و پرورش همچون اقدامات انجام شده در این حوزه می باشد.
اقدامات پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در حوزه بین المللی
فقهی درباره ی اقدامات پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در حوزه بین المللی اظهار نمود: در سالی که گذشت یازده تفاهمنامه ملی و بین المللی به امضا رسیده که ۲ تفاهمنامه بین المللی است که اهتمام می نماییم در سال ۱۴۰۳ این موارد را گسترش دهیم برای اینکه درصددیم به دنیا نشان دهیم که چیزی برای پنهان کردن در سازمان انرژی اتمی ایران نداریم و حاضریم روابط بین المللی خودرا گسترش دهیم و همین طور قادر به ارائه تجربیات خود در توسعه کاربردهای فناوری هسته ای به سایر کشورها هستیم البته در سال ۱۴۰۲ به تعدادی از متخصصان سایر کشورها در حوزه هسته ای آموزش هایی ارائه دادیم.
چاپ ۴۶۳ مقاله توسط پژوهشگران هسته ای ایران
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای اظهار داشت: وظیفه اصلی پژوهشگاه رفع نیازهای پژوهشی صنعت هسته ای است و جزو پژوهشگاه های نوع یک و دو دانشگاهی یا بنیادی به شمار نمی آییم اما با این وجود متخصصان ما توانسته اند مقالات علمی فاخری را بنویسند و به چاپ برسانند که اقدام بسیار قابل توجهی به حساب می آید. در ۲ سال قبل ۴۶۳ مقاله توسط پژوهشگران در زمینه کاربرد صنعت هسته ای در زندگی مردم، کشاورزی، پزشکی و صنعت چاپ و منجر به ارتقای سطح رتبه پژوهشگاه در تولید علم شده است.
فقهی اظهار داشت: هفت طرح مهم در زمینه طرح های فناورانه را در دستور کار قرار داده ایم و پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای با همکاری مراکز نوآوری و فناوری در نظر دارد تا تعدادی از دانش هایی که سرریز دانش هسته ای محسوب می شوند را در بخش خصوصی تجاری کند.
وی در ادامه ضمن اشاره به شرکت در کنفرانس عمومی آژانس بین المللی انرژی اتمی افزود: برای شرکت کنندگان در این کنفرانس بسیار عجیب بود و باور نمی کردند که ایران تا این حد در حوزه های مختلف فناوری هسته ای و خصوصاً کاربردهای آن در پزشکی، صنعت و کشاورزی ورود کرده باشد؛ این رویداد تأثیر مثبتی را در اذهان متخصصان آژانس بین المللی انرژی اتمی داشت.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای ضمن اشاره به شرکت پژوهشگران ایرانی در نمایشگاه «اتم اکسپو» توضیح داد: حضور در این نمایشگاه تجربه بسیار خوبی بود و در نظر داریم در سال ۱۴۰۳ نیز این روال را با قدرت بیشتر و کیفیت بالاتری دنبال نماییم برای اینکه فکر می نماییم این مساله تأثیر بسیار خوبی در زمینه مقابله با پروژه «ایران هراسی» که دشمنان ما راه انداخته اند، خواهد شد.
اولویت های پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در سال ۱۴۰۳
معاون سازمان انرژی اتمی ایران ضمن اشاره به برنامه های اولویت دار پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای امسال اظهار داشت: به نتیجه رساندن پروژه ها، تعمیق و گسترش روابط با مجموعه های درون و برون صنعت و توسعه برنامه های آموزشی در زمینه تامین نیروی انسانی کارآمد، جزو برنامه های اولویت دار این معاونت است که قدمهای اساسی برای ایجاد مرکز تخصصی آموزش و تربیت نیروی انسانی در منطقه هسته ای استان فارس برداشته شده است.
نقش اقدامات تبیینی در جایگاه فناوری هسته ای در حوزه داخلی و خارجی
فقهی در پاسخ به این پرسش که با عنایت به اقدامات تبیینی صورت گرفته در سال ۱۴۰۲ و نیز سیاست «درهای باز، نوآوری باز» جایگاه فناوری هسته ای را چطور ارزیابی می کنید؟ آیا این صنعت و فناوری توانسته است به جایگاه واقعی خود در جامعه دست یابد؛ اظهار نمود: فکر می کنم ضروری است جایگاه فناوری هسته ای با فعالیتهای مستمر و مداوم بیش از پیش در جامعه نهادینه شود؛ البته هنوز به آن کیفیت شایسته مردم ایران و متناسب با تلاشهای انجام شده در سازمان انرژی اتمی، دست نیافته ایم و باید با تلاش بیشتر جایگاه واقعی فناوری هسته ای در جامعه را تبیین نماییم.
وی اضافه کرد: یکی از کارهای مهمی که باید به آن توجه ویژه ای شود؛ سیاست «درهای باز، نوآوری باز» است و بیشتر کشورهای دنیا از این مرحله عبور کرده اند.
فقهی تصریح کرد: دستیابی به جایگاه واقعی صنعت هسته ای در حوزه داخلی و خارجی مستلزم اقدامات پیوسته، اصلاحات و ارتقاهای ضروری است که نه فقط پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای بلکه همه مجموعه صنعت و سایر مؤسسات مرتبط باید در زمینه دستیابی به این مهم اقدام نمایند. این مساله هدفی است که طی چندین سال یا حتی چند دهه قابل دستیابی خواهد بود.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران درباره ی تغییر دیدگاه عمومی در اثر افزایش بازدیدها از سازمان انرژی اتمی و صنعت هسته ای اظهار نمود: سازمان انرژی اتمی ایران از گذشته و همیشه برای مردم یک سازمان فاخر و سطح بالا محسوب می شده و به واسطه دشمنی ها با جمهوری اسلامی ایران، مجبور بودیم تا از این سرمایه ها حفاظت نماییم ازاین رو تا حدودی شاهد محدودیت های مهمی در مورد سرمایه های انسانی، جذب آنان و انتشار اطلاعات و … بودیم. این مساله موجب شد تا بتدریج ارتباط مردم با سازمان از وضعیت معمول بیرون برود و سازمان انرژی اتمی ایران را بعنوان یک مجموعه بسیار محرمانه تلقی کنند. این روند در میان افراد جامعه اثر مطلوبی نداشت اما از طرفی مجبور به اعمال این رویکرد بودیم تا بتوانیم از زیرساخت ها، امکانات، اماکن و از همه مهم تر اسناد و کارکنان حفاظت نماییم. خوشبختانه در دو سال قبل و اجرای سیاست «درهای باز، نوآوری باز» موجب شد تا جایگاه کسانی که برای صنعت هسته ای کشور فعالیت می نمایند در میان مردم بهتر شناخته شود.
رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای در انتها تصریح کرد: ما باید این مساله را که کار کردن در سازمان انرژی اتمی ایران و صنعت هسته ای افتخار به حساب می آید را بیش از پیش تقویت کنیم؛ پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای بیش از سایر مجموعه ها می تواند در این حوزه نقش آفرینی کند تا جایگاه این صنعت و دانش را در میان نسل جوان و رهبران توسعه کشور در آینده، معرفی و نهادینه کند.