نیوزتل: پژوهشگران در پژوهشگاه ابن سینا در تحقیقات خود نشان دادند که کاهش ذخیره تخمدان با عوامل مربوط به سیستم ایمنی ارتباط زیادی دارد.

به گزارش نیوزتل به نقل از مرکز درمان ناباروری ابن سینا، کاهش ذخیره تخمدان یکی از علل ناباروری است و تعدادی از خانم هایی که در سنین باروری قرار دارند، ممکنست با آن مواجه شوند.
دکتر مریم توکلی، متخصص ایمونولوژی و عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره علل کاهش ذخیره تخمدان اظهار داشت: علل بروز این عارضه هنوز بطور دقیق معین نیست اما مطالعات نشان می دهند که علل ژنتیکی، علل ایمونولوژیک و همچنین، علل محیطی و تغذیه ای و استرس ها می توانند در کاهش ذخیره تخمدان نقش داشته باشند.
این متخصص ایمونولوژی درباره روش ارزیابی ذخیره تخمدان بیان کرد: معمولاً از تست هورمون آنتی مولرین (AMH) بعنوان تست ذخیره تخمدان نام برده می شود. اما کاهش ذخیره تخمدان تنها با این آزمایش تشخیص داده نمی گردد و معمولاً در کنار آن، آزمایشات ارزیابی سطح هورمون های FSH (هورمون محرک رشد فولیکول) و استرادیول نیز درخواست می شود.
وی افزود: آزمایش هورمون های FSH و استرادیول حتما باید در روز دوم یا سوم سیکل قاعدگی صورت گیرد، اما انجام آزمایش AMH در هر روزی از سیکل قاعدگی امکان پذیر است. البته این آزمایشات فقط کمیت ذخیره تخمدان را نشان می دهند و ما هیچ آزمایشی جهت بررسی کیفیت تخمک ها نداریم.
این متخصص ایمونولوژی درباره نقش عوامل مربوط به سیستم ایمنی در کاهش ذخیره تخمدان توضیح داد: گاهی ممکنست سیستم ایمنی بدن اشتباه کند و مقابل تخمک یا تخمدان وارد عمل شود. همچنین، هورمون هایی در بدن تولید می شوند که موجب تحریک تخمک گذاری می شوند و گاهی ممکنست سیستم ایمنی بدن به اشتباه مقابل گیرنده های این هورمون ها فعالیت کند. در چنین مواردی فعالیت اشتباه سیستم ایمنی مقابل گیرنده های هورمونی، تخمک یا تخمدان می تواند موجب کاهش ذخیره تخمدان شود.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا درباره نحوه تشخیص این عارضه اظهار داشت: ما آزمایشی نداریم که بطور مستقیم آنتی بادی های مقابل تخمک را تشخیص دهد، اما با انجام یک سری آزمایشات مربوط به سیستم ایمنی می توانیم بطور غیرمستقیم این تشخیص را مطرح نماییم.
وی اظهار داشت: در حقیقت اگر متوجه شویم خانمی که گرفتار کاهش ذخیره تخمدان شده، با اختلالی در سیستم ایمنی نیز مواجه می باشد، می توانیم این فرض را مطرح نماییم که کاهش ذخیره تخمدان علل ایمونولوژیک دارد. بنابراین، یک دوره درمان ایمنی کوتاه مدت تجویز می نماییم و سپس بررسی می نماییم تا ببینیم آیا اثربخش بوده است یا نه.
توکلی اضافه کرد: به جهت اینکه بفهمیم آیا کاهش ذخیره تخمدان ناشی از فعالیت اشتباه سیستم ایمنی است یا نه، ابتدا باید بفهمیم آیا سیستم ایمنی مقابل قسمتی از بدن فعالیت دارد یا نه. گام اول در این راه، گرفتن یک شرح حال دقیق و کامل است. گاه فقط گرفتن شرح حال کفایت می کند و ما متوجه می شویم اختلالی در سیستم ایمنی وجود ندارد و نیازی به انجام آزمایش نیست.
وی اضافه کرد: اما اگر در شرح حال با مواردی مواجه شویم که این احتمال را مطرح کند، به سراغ آزمایشات ایمونولوژی می رویم، که متعددند و اگر در آزمایشات مشخص شود که سیستم ایمنی درحال فعالیت مقابل قسمتی از بدن است، می توانیم این فرض را مطرح نماییم که درحال فعالیت مقابل تخمک و تخمدان نیز هست.
این متخصص ایمونولوژی درباره ارتباط بیماریهای خودایمنی همچون ام اس و پسوریازیس با کاهش ذخیره تخمدان اظهار داشت: این بیماریها هیچ ارتباط مستقیمی با کاهش ذخیره تخمدان ندارند و در حقیقت مبتلاشدن به بیماریهای خودایمنی موجب کاهش ذخیره تخمدان نمی گردد.
وی اضافه کرد: اما همانطور که گفتم و مجدداً تاکید می کنم، وقتی سیستم ایمنی بدن به اشتباه مقابل قسمتی از بدن فعالیت می کند، مثلاً مقابل غلاف سلول های عصبی در بیماری ام اس یا مقابل سلول های پوستی در بیماری پسوریازیس، این احتمال مطرح می شود که سیستم ایمنی مقابل تخمک و تخمدان نیز فعالیت کند و موجب کاهش ذخیره تخمدان شود.
توکلی درباب درمان توضیح داد: اگر این تشخیص مطرح شود که کاهش ذخیره تخمدان می تواند ناشی از شاخصهای ایمونولوژی باشد، ما باید تلاش نماییم سیستم ایمنی را تنظیم نماییم و این کار را با تجویز داروهای تنظیم کننده سیستم ایمنی انجام می دهیم. نوع، میزان و مدت دریافت دارو برای هر فرد متفاوت می باشد و نسخه و تجویز واحدی برای همه وجود ندارد.
وی افزود: مدت اثربخشی درمان نیز متفاوت می باشد، اما دست کم یک تا یک ماه و نیم فرصت لازم است تا اثربخشی درمان را ببینیم. البته، این درمان ها موجب افزایش ذخیره تخمدان نمی گردد، بلکه با جلوگیری از لطمه سیستم ایمنی به تخمک های باقیمانده، کیفیت آنها را بیشتر می کند و کیفیت تخمک ها نیز نقش بسیار مهمی در شانس حاملگی دارد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا تصریح کرد: هنگامی که خانمی با کاهش ذخیره تخمدان مواجه می شود، باید هرچه سریعتر جهت بررسی و درمان اقدام نماید، برای اینکه با گذشت زمان شانس درمان کاسته می شود.
وی تصریح کرد: گاهی با تجویز داروهای ایمنی، فرد خود به خود حامله می شود و گاهی نیز لازم است به موازات درمان ایمنی، داروهای تحریک تخمک گذاری تجویز شود یا آی وی اف صورت گیرد. اما مهم مراجعه به موقع به یک مرکز جامع درمان ناباروری است که متخصصان حوزه های مختلف، مانند ناباروری، ایمونولوژی، داخلی و غدد و ژنتیک در کنار هم و بصورت تیمی برای تشخیص و درمان فعالیت می نمایند.

منبع: نیوزتل