به گزارش نیوزتل، مهرداد بذرپاش در یادداشتی ضمن اشاره به هوش مصنوعی بعنوان یکی از پیشروترین تحولات فناوری در دهه های اخیر، به واکاوی تأثیرات آن بر ابعاد مختلف جوامع بشری و حکمرانی پرداخته است.
خبرگزاری مهر؛ مهرداد بذرپاش، وزیر سابق راه و شهرسازی و عضو هیأت علمی دانشگاه – یادداشت مهمان: هوش مصنوعی بعنوان یکی از پیشروترین تحولات فناوری در دهه های اخیر تأثیرات شگرفی بر ابعاد مختلف جوامع بشری و حکمرانی داشته است و با سرعت درحال تغییر روش های سنتی و ایجاد فرصت های جدید است. بر اساس گزارش گارتنر هوش مصنوعی و پلت فرم های حکمرانی هوش مصنوعی بعنوان یکی از مهم ترین ترندهای فناوری در سال ۲۰۲۵ مورد توجه است. این در شرایطیست که طی سالهای گذشته همواره هوش مصنوعی یکی از مهم ترین ترندهای فناوری بوده است. اهمیت فناوری به حدی رسیده است که امروز لزوماً ساختارهای رسمی و حاکمیتی وضع مقررات نمی کنند بلکه ساختارهای فناورانه و غیر رسمی مقررات را به محیط های کسب و کار و جوامع تحمیل می کنند. ازاین رو صورت بندی جدیدی از فناوری درحال شکل گیری است که ابعاد مختلف آنرا باید مورد بررسی قرار داد. هوش مصنوعی در منطقه و ایران کشورهای منطقه توجه ویژه ای به این فناوری داشته اند و با تخصیص سرمایه قابل توجه به دنبال تبدیل شدن به قطب هوش مصنوعی، جذب نخبگان عرصه فناوری، نظام مندسازی و بهره گیری حداکثری از فرصت های آن هستند. تشکیل وزارت هوش مصنوعی از سال ۲۰۱۷ در امارات و تشکیل صندوق ۱۰۰ میلیارد دلاری هوش مصنوعی در عربستان همچون این موارد است. تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی در دولت سیزدهم در دولت سیزدهم، شهید رئیسی ضمن دستور تدوین نقشه توسعه فناوری کشور، اهتمام ویژه ای به پیشرفت در هوش مصنوعی داشتند و در آخرین ماه های دولت سیزدهم، سازمان ملی هوش مصنوعی با هدف راهبری این فناوری نوین و شتاب دهی به حرکت آن در کشور تأسیس شد و امروز سرعت تحولات این فناوری، موید این نکته است که این سازمان بعنوان دارایی پرارزش کشور در دولت چهاردهم باید عملکرد چابک و اثربخشی داشته باشد.

لزوم استقرار حکمرانی فناورانه مردم پایه یکی از مسائل حیاتی در زمینه فناوری وجود نگاه پیش دستانه، به روز و کنشگر است؛ چونکه سرعت تغییرات بسیار بالا است و باید نگاه کشور آینده نگر و فعالانه باشد. هنر حکمرانی، هنر اداره فناورانه تر کشور است و مردم پایه نمودن اداره کشور از این رهگذر میسر خواهد بود. نقش آفرینی مردم در امور کشور باید در بستر پلت فرم های هدفمند و فناورانه باشد در غیر این صورت حضور مردم جنبه شعاری و سطحی خواهد داشت. عدم توجه به جوانب مختلف هوش مصنوعی و آثار آن بر حوزه هایی همچون حکمرانی نه تنها باعث از دست رفتن فرصت بهره برداری از مزایای آن می شود بلکه به ناچار ما را در موقعیتی از پیش تعیین شده و منفعل قرار می دهد. چاره این مورد در دو سطح داخلی و خارجی قابل بررسی است؛ سطح داخلی و بومی سازی هوش مصنوعی: انحصار گسترده کشورهای غربی بر داده ها و مدلهای هوش مصنوعی ضرورت توجه به بومی سازی این فناوری را ضروری می نماید. اغلب مدلها، ابزارها و همینطور داده هایی که مورد استفاده قرار گرفته اند مبتنی بر خصوصیت ها و نیازهای آن جوامع است. این مساله چالش هایی را در ارتباط با عملکرد این فناوری در کشور به همراه خواهد داشت. درنتیجه، بومی سازی فناوری ها و زیرساخت های این حوزه مبتنی بر مدلها و داده های داخلی، می تواند راهکاری برای مقابله با این چالش باشد و امکان استفاده از این تکنولوژی ها بعنوان سیستم های پشتیبان تصمیم گیری با دقت و اثرگذاری بالاتری ایجاد خواهد شد. از سوی دیگر طرح ایجاد آژانس هوش مصنوعی که توسط کشورهای پیشرو در این عرصه دنبال می شود به دنبال ایجاد سازوکاری نظیر آژانس انرژی هسته ای و مهار کشورهای درحال توسعه در این فناوری است. ازاین رو شایسته است همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند تسلط بر لایه های عمیق این فناوری نوین در اولویت قرار گیرد.

لزوم ایجاد دستیار هوش مصنوعی در موضوعات مختلف

سرعت سیر تحولات فناوری نشان داده است که دولت و مجلس باید مجدانه این مورد را در اولویت قرار دهند و از پرداختن به موضوعات حاشیه ای و اتلاف وقت دوری نمایند.
لایه مدیریتی کشور باید از نگاه سطحی و شعاری به مقوله هوش مصنوعی پرهیز نماید و با تعریف پروژه در این عرصه و ایجاد دستیار هوش مصنوعی در سازمان ها و حوزه های موضوعی مرتبط به شکل عملیاتی از این تکنولوژی بهره گیری نماید. وجود نیروی جوان و نخبه کشور در حوزه فناوری تحقق این اقدامات را میسر و عملیاتی می نماید. پیشرو بودن و نگاه به آینده خصوصیت بارز جوانان و نخبگان کشور است که باید برای این خصوصیت ساختارسازی کرد که مهم ترین اقدام در این خصوص توجه به این فناوری جهت ساز در حوزه های مختلف است. توسعه روابط فناورانه بین المللی در بعد خارجی هم همکاری با کشورهای پیشرو در زمینه هوش مصنوعی اهمیت فزاینده ای دارد. به بیانی دیگر، تعریف کلان پروژه های فناورانه با کشورهایی که جایگاه قابل توجهی در زمینه هوش مصنوعی داشته اند می تواند به کشور کمک نماید تا روند جایابی خود در نظام فناورانه مبتنی بر هوش مصنوعی را سرعت ببخشد و همزمان فرآیند انتقال فناوری را هم دنبال نماید. ازاین رو بخشی از عملیات دیپلماتیک باید معطوف به انتقال فناوری لایه های مختلف هوش مصنوعی باشد و سفارتخانه های خارج از کشور باید مأموریت ویژه ای در این خصوص تعریف نمایند. جمع بندی پیشرفت فناوری و هوش مصنوعی بر ابعاد مختلف زندگی و حکمرانی اثرگذار می باشد. غفلت در توجه و تصمیم گیری به این فناوری باعث تبدیل فرصت های آن به تهدید جدی خواهد شد، ازاین رو باید با طرح ابتکار و توجه به هر دو سطح داخلی و خارجی نسبت به سرمایه گذاری و بومی سازی این فناوری و همزمان تعریف پروژه مشترک با کشورهای پیشرو در این حوزه اقدام عملیاتی صورت پذیرد و نقش فعالانه ای جهت مدیریت و استفاده از این تکنولوژی ایفا گردد.

منبع: newstel.ir